نحوه مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا
نوشابه انرژی‌زا یک نوشیدنی معروف و محبوب است که صدها برند آن را تولید می‌کنند. هر قوطی آن حاوی مقداری کافئین است تا انرژی لازم بدن شما را تامین کند. اولین نوشیدنی انرژی‌زا در سال 1949 در ایالات متحده ظاهر شد و در سال 1987 برای اولین‌بار در اروپا نیز رواج پیدا کرد و بعد در سراسر جهان گسترش یافت. نوشابه‌های انرژی‌زا در ابتدا بین ورزشکاران محبوب بود، اما اکنون برندهای معروف بازار هدف خود را از ورزشکاران به جوانان تغییر داده‌اند و در محل‌هایی که بیشتر نوجوانان و جوانان بیشتر تردد دارند، به میزان بسیار زیاد تولید و عرضه می‌شود. تقریباً 2/3 مصرف‌کنندگان را افراد 13 تا 35 ساله تشکیل می‌دهد و 2/3 کل مصرف‌کنندگان را پسران تشکیل می‌دهند.
در آمریکا نوشیدنی‌های انرژی‌زا دومین مکمل غذایی رایج مورد استفاده جوانان است. نوشابه‌های انرژی‌زا طوری طراحی می‌شوند که با ترکیب محرک‌ها و تقویت‌کننده‌های انرژی موجب تقویت انرژی مصرف‌کننده می‌شوند. نوشابه‌های انرژی‌زا حاوی مقادیری کافئین هستند و ماده بعدی که در ساخت آنها استفاده می‌شود، گلوکز است. همچنین درباره شیرینی آنها باید گفت بعضی برندها طبیعی و بعضی برندها از شیرین‌کننده‌های مصنوعی استفاده می‌کنند. سایر ترکیبات نوشابه انرژی‌زا عبارتند از؛ تورین، متیل گزانتین‌ها، ویتامین ب، جینسنگ، گوارانا، یربامیت، آکای، مالتودکسترین، اینوزیتول، کارنیتین، کراتین، گلوکورونولاکتون و جینکو بیلوبا.
محدودیت مصرف نوشابه انرژی‌زا
نوشابه انرژی‌زا در چند سال اخیر در میان افرادی که به دنبال دریافت انرژی مضاعف در طی روز هستند، بسیار محبوب و معروف شده است. مباحث مربوط به تاثیر بر قلب و مرگ‌ومیر جوانان در اثر مصرف بیش از اندازه نوشابه‌های انرژی‌زا و حتی ایست قلبی بسیار مورد توجه قرار گرفته است، اما باید دوباره به این نکته اشاره کرد که مصرف این نوشیدنی‌ها در حد اعتدال مضر نخواهد بود.
میزان مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا
در طی روز بیش از یک یا حداکثر دو نوشابه انرژی‌زا ننوشید. نوشابه‌های انرژی‌زا که همیشه شامل کافئین و سایر مواد انرژی‌بخش هستند، به صورت‌های مختلفی از نوشیدنی‌های کنسروشده شبیه نوشابه گرفته تا «شات‌های» مایع کوچک تا مخلوط‌های پودری وجود دارند. پس تعیین این میزان مطمئن برای مصرف در روز خیلی کار ساده‌ای نیست.
برای انواع نوشابه‌های انرژی‌زا معمولی که در بازار موجود است، محدودیت مصرف حداکثری 2 عدد در روز وجود دارد، اما برای نوشیدنی‌های مایع غیر غلیظ محدودیت مصرف حداکثری 500 میلی‌لیتر وجود دارد.
قبل یا در زمان فعالیت بدنی شدید از نوشابه انرژی‌زا استفاده نکنید
در برخی تحقیقات که روی افرادی با سابقه ایست قلبی انجام شده است، ثابت شده که حین فعالیت ورزشی شدید نوشیدنی انرژی‌زا نوشیده‌اند. برخی ورزشکاران به دلیل دریافت انرژی حاصل از نوشابه انرژی‌زا ترجیح می‌دهند قبل از فعالیت‌های بدنی مصرف کنند، اما به دلیل داشتن موادی مثل کافئین که باعث افزایش ضربان قلب می‌شود، بسیار خطرناک است. به‌خصوص برای افرادی که دارای بیماری قلبی هستند، چه تشخیص‌داده‌شده یا تشخیص داده نشده (همان‌طور که اغلب در مورد کودکان یا بزرگسالان اتفاق می‌افتد)، مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا و فعالیت بدنی شدید ممکن است باعث فعالیت نامنظم قلبی، مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا حتی مرگ ناگهانی آریتمی شود.
این اتفاقات بسیار نادر هستند، اما برای این که مطمئن شوید اتفاقی برای شما نمی‌افتد قبل از ورزش و فعالیت‌های سنگین از مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا خودداری کنید.
برای آن‌که در مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا، دچار مشکل نشوید، به مقاله نوشابه انرژی‌زا را کی بخوریم، سر بزنید.
انتخاب نوشابه انرژی‌زا
برندهایی را انتخاب کنید که تمامی اطلاعات مواد تشکیل‌دهنده و اطلاعات تغذیه‌ای را معرفی کند. در آمریکا نوعی از نوشابه انرژی‌زا تحت عنوان مکمل غذایی عرضه می‌شود که فراتر از سازمان قضایی و دارویی فدرال هستند و این مطلب به این معنی است که تولیدکنندگان می‌توانند مواد تشکیل شده نوشیدنی انرژی‌زا را فاش نکنند. البته حدود 95درصد از نوشیدنی انرژی‌زایی که در بازار وجود دارد تمامی اطلاعات مواد تشکیل‌دهنده نوشیدنی را روی بسته‌بندی درج کرده‌اند و با اطمینان خاطر می‌توانید میل کنید و بدانید چه چیزی به بدنتان رسیده است. همچنین آگاه باشید چه چیزی با چه میزانی در نوشیدنی انرژی‌زا به‌خصوص میزان کافئین (میزان دریافتی این ماده در بدن در روز محدود است)، میل کرده‌اید.
به توصیه‌هایی که تولیدکننده نوشیدنی منتشر کرده توجه کنید
بعضی تولیدکننده‌های نوشابه‌های انرژی‌زا توصیه‌هایی در جاهای مختلف از جمله روی بسته‌بندی یا وب‌سایتشان منتشر می‌کنند که توجه به آنها بسیار به‌سلامت شما در زمان مصرف نوشابه انرژی‌زا کمک می‌کند؛ مانند میزان دریافتی کافئین که برای بزرگسالان نباید بیشتر 400 میلی‌گرم در روز باشد و یا خودداری از مصرف کافئین برای خانم‌های باردار و شیرده و کودکان.
میزان دریافتی کافئین روزانه خود را کنترل کنید
برخلاف نظر بسیاری، کافئین بسیار اعتیادآور است. اگر عادت شدید به مصرف کافئین دارید سعی کنید آن را ترک کنید؛ البته چند روز ممکن است علائم خفیف ترک داشته باشید. در حد اعتدال خوردن کافئین برای افرادی که مشکل قلبی عروقی ندارند، بی‌خطر است، اما اگر بیشتر از حد معمول مصرف شود باعث بی‌نظمی در ضربان قلب و در موارد شدیدتر حتی منجر به مرگ شود. یک فنجان قهوه معمولی حدود 100 میلی‌گرم کافئین دارد و یک نوشابه انرژی‌زا 40 میلی‌لیتری حدود 250 میلی‌گرم کافئین دارد. این در صورتی است که دوز دریافتی متوسط کافئین در روز حدود 300 تا 400 میلی‌گرم است.
مراقب میزان قند دریافتی باشید
بسیاری از نوشابه‌های انرژی‌زا لیبل‌هایی روی بسته‌بندی‌های خود دارند که میزان تمامی موارد استفاده شده را درج می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم قبل از مصرف نوشابه انرژی‌زا حتماً لیبل را مطالعه کرده تا از میزان قند موجود در آن مطلع شوید. بسیاری از نوشابه‌های انرژی‌زا قند بسیار بالایی دارند و باعث خطراتی برای سلامتی و دیابت می‌شود.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید مقاله ماده اصلی نوشابه‌های انرژی‌زا را مطالعه کنید.
وضعیت سلامتی بدنتان را چک کنید
اگر بیماری زمینه‌ای دارید حتماً با پزشکتان مشورت کنید. مقادیر معمول مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا حداکثر 2 قوطی در روز است، اما در صورت داشتن شرایط پزشکی خاص مثل بیماری قلبی یا فشارخون بالا، این مقدار هم می‌تواند باعث بروز مشکلات شود.
اگر بعد از نوشیدن نوشابه انرژی‌زا دچار علائمی مثل: تحریک‌پذیری، ضربان قلب بالا، فشارخون بالا، عصبی بودن و بی‌خوابی می‌شوید، احتمالاً به کافئین حساسیت دارید. پس حتماً با پزشکتان مشورت کنید و اگر همیشه به دلیل افت انرژی مجبور می‌شوید نوشابه انرژی‌زا بخورید احتمالاً دچار مشکلاتی مثل اختلال خواب یا مشکلات سلامتی بالقوه هستید و باز هم باید با پزشک خود مشورت کنید. در مقاله کاربرد نوشابه‌های انرژی‌زا درباره موارد مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا صحبت کردیم.
از نوشابه‌های انرژی‌زا برای جایگزین خواب کافی یا تغذیه مناسب استفاده نکنید
مطمئن باشید که با داشتن خواب کافی و تغذیه مناسب بدنتان بسیار سرحال‌تر از زمانی است که از نوشابه‌های انرژی‌زا برای جایگزین آنها استفاده می‌کنید، چراکه نوشیدنی انرژی‌زا، انرژی کوتاه‌مدتی به شما می‌دهد و ماندگاری بسیار کمی هم دارد، اما با داشتن خواب کافی و تغذیه مناسب انرژی ماندگار و طولانی‌مدت بیشتری دارید. توجه کنید این انرژی را باید از قند میوه‌ها و سبزیجات و پروتئین‌های بدون چربی و غلات و چربی‌های مفید دریافت کنید.
خانم‌های باردار یا شیرده مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا را کم کنند
کارهایی هستند که باید برای سلامت خودتان یا جنین‌تان انجام دهید؛ مثلا دریافت مقادیر زیاد کافئین ممکن است باعث بی‌نظمی ضربان قلب مادر یا جنین شود. برخی کارشناسان معتقدند که در دوران بارداری و شیردهی باید مصرف کافئین را به صفر برسانید، اما مطالعات اخیر نشان داده در صورت نداشتن مشکلات زمینه‌ای مقادیر کم کافئین مثلاً 200 میلی‌گرم در روز، مشکلی برای مادر و جنین به‌وجود نمی‌آید. اما از آنجایی‌که مادران دوران حساسی را می‌گذرانند، بدون مشورت پزشک اقدام به مصرف چنین نوشیدنی‌هایی نکنند.
نوشابه انرژی‌زا برای کودکان و نوجوانان را محدود کنید
نوجوانان، گروه بسیار بزرگی از مصرف‌کننده‌های نوشابه‌های انرژی‌زا را تشکیل می‌دهند که احتمالاً به دلیل خنک بودن و گرفتن انرژی بیشتر بین آنها محبوبیت دارد. مصرف نوشیدنی انرژی‌زا برای کودکان مضر نیست، اما میزان آن باید از مقدار حداکثری که برای بزرگسالان توصیه شده کمتر باشد.
کلام آخر
نوشابه‌های انرژی‌زا در دو دهه اخیر به‌خصوص بین نوجوانان و جوانان بسیار محبوب شده است. نوشابه‌های انرژی‌زا از این جهت محبوبیت دارند که باعث افزایش انرژی و بهبود عملکرد شناختی، فیزیکی و تمرینات ورزشی می‌شوند. نوشابه‌های انرژی‌زا باید طبق دستورالعمل‌های خاصی مصرف شوند. ما در این مقاله به شما کمک می‌کنیم که چگونه نوشابه انرژی‌زا مصرف کنید.
سؤالات متداول:
شرایط مصرف نوشابه انرژی‌زا در خانم‌های باردار و شیرده چگونه است؟
خانم‌های باردار می‌توانند در صورت نداشتن مشکلات زمینه‌ای مقادیر کم کافئین مصرف کنند. مثلاً 200 میلی‌گرم در روز مشکلی برای مادر و جنین به همراه نخواهد داشت.
چگونه نوشابه انرژی‌زای خوبی را انتخاب کنیم؟
لیبل روی بسته‌بندی نوشابه‌های انرژی‌زا را مطالعه کنید تا متوجه شوید چه چیزی با چه میزانی به‌خصوص میزان کافئین میل کرده‌اید.
مصرف نوشابه انرژی‌زا چه زمانی می‌تواند بسیار خطرناک باشد؟
مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا و فعالیت بدنی شدید ممکن است باعث فعالیت نامنظم قلبی، مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا حتی مرگ ناگهانی آریتمی شود.
