چگونه نوشابه درست می‌کنند؟
نوشابه‌ها یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های دنیا هستند. از عمر آن‌ها کمتر از 3 قرن می‌گذرد، اما جای خود را به‌خوبی در میان مردم باز کرده‌اند. سالانه بیش از 120میلیارد لیتر نوشابه در بیش از 200 کشور دنیا مصرف می‌شود. در ایالات متحده آمریکا، 25درصد از بازار نوشیدنی در اختیار تولیدکنندگان نوشابه‌ها قرار دارد.
از اواخر قرن هفدهم، اروپایی‌ها شروع به نوشیدن آب‌معدنی گازدار به دلیل خواص درمانی آن کردند. در سال 1809 اولین آب گازدار در آمریکا تولید شد که به آن سودا می‌گفتند. سودا شامل آب، بی‌کربنات سدیم و اسید بود. اوایل اختراع نوشابه، طعم‌های آن شامل زنجبیل و لیمو بود. این طعم‌ها استفاده شد تا در سال 1886 تحولی در این زمینه رخ داد. جان پمبرتون (John Pemberton) با اضافه‌کردن طعم کولا به نوشابه‌ها جهشی بزرگ در این صنعت ایجاد کرد. در همان زمان برند کوکاکولا شروع به‌کار کرد و چند سال پس از آن نیز پپسی‌کولا وارد بازار شد. در حال حاضر کارخانه‌های بزرگی در سراسر دنیا در حال تولید نوشابه هستند. در این مطلب قصد داریم چگونگی تولید نوشابه را برایتان توضیح دهیم.
فرایند تولید نوشابه
اغلب این‌گونه است که برندهای بزرگ نوشابه‌سازی، حق امتیاز محصول خود را به کارخانه‌های تولید‌کننده بطری یا کنسرو می‌دهند. این شرکت‌ها به کارخانه‌ها مجوز می‌دهند تا نوشابه را مطابق با فرمول‌‌ها و روش‌های مخفی خود تولید کنند، اما این فرایند ساخت چگونه است؟
مرحله اول: حذف ذرات معلق در آب
کیفیت آب، در ساخت یک نوشابه بسیار مهم است. ناخالصی‌هایی مانند مواد معدنی و باکتری‌ها، طعم و کیفیت نوشابه را کاهش می‌دهند. کارخانه‌ها به روش انعقاد، جداسازی و کلرزنی ناخالصی آب را کنترل می‌کنند. روش انعقاد به این صورت است که یک رسوب ژله‌ای (سولفات آهن یا سولفات آلومینیوم) به آب اضافه می‌شود و این رسوب، مواد معدنی را به خود جذب می‌کند و بزرگ می‌شود. در نهایت این رسوب از فیلتر نمی‌تواند عبور کند و از آب جدا می‌شود. در این مرحله اگر سطح PH آب تغییر کند، با افزودن آهک، آن را تنظیم می‌کنند.
مرحله دوم: تصفیه آب
آب در مرحله قبل از یک فیلتر شن و ماسه عبور داده می‌شود تا ذرات آن جذب شوند. در مرحله بعد برای از بین‌بردن باکتری‌ها و ترکیبات آلی، آب را به یک مخزن انتقال می‌دهند و در آنجا کلرزنی آب انجام می‌شود. حدود 2 ساعت این فرایند زمان می‌برد. حال باید آب کلرزدایی شود که این عمل با یک فیلتر کربن فعال انجام می‌شود. در این مرحله مواد آلی باقی‌مانده مانند مواد اضافه شده از فیلتر شنی نیز حذف می‌شوند.
مرحله سوم: مخلوط کردن مواد
در این مرحله مواد تشکیل‌دهنده نوشابه باید با دقت و درصد تعیین‌شده مخلوط شوند. حتی هم‌زدن این مخلوط نیز باید با دقت انجام شود چرا که هم‌زدن زیاد می‌تواند باعث هوادهی به مخلوط شود. زمانی که مخلوط به مخازن انتقال داده شد با اشعه فرابنفش و گرم‌کردن و خنک‌کردن سریع، استریل می‌شود. دستگاه‌هایی که در این مرحله استفاده می‌شود، پیچیده بوده و دقت بالایی دارند. نرخ جریان آب و نسبت مواد باید به‌خوبی در این مرحله حفظ شود.
مواد تشکیل‌دهنده نوشابه
حدود 94درصد یک نوشابه را آب تشکیل می‌دهد. این آب با کربن‌دی‌اکسید گازدار می‌شود. کربن‌دی‌اکسید نه‌تنها باعث گازدار شدن نوشابه می‌شود بلکه به‌عنوان یک ماده نگهدارنده هم عمل می‌کند. کربن‌دی‌اکسید، گازی منحصربه‌فرد برای تولید نوشابه است؛ دلیل آن هم بی‌اثربودن، غیرسمی بودن و ارزان بودن این گاز است. علاوه بر این، کربن‌دی‌اکسید به‌راحتی قابل مایع شدن است.
ماده بعدی که در نوشابه‌ها استفاده می‌شود، شکر است. تولیدکنندگان نوشابه از شیرین‌کننده‌هایی استفاده می‌کنند که چندین برابر شکر اثرگذار هستند. 7درصد از نوشابه را شکر تشکیل می‌دهد. اوایل از ماده‌ای به نام ساخارین استفاده می‌شد، اما پس از آن که مشخص شد ساخارین سرطان‌زا است استفاده از آن ممنوع شد. در حال حاضر برای تولید نوشابه از آسپارتام استفاده می‌شود.
طعم یک نوشابه، تعادلی پیچیده میان شیرینی، ترشی و اسیدیته بودن آن است. اسید‌ها طعم نوشابه را برجسته می‌کنند و با تحریک جریان بزاق، احساس رفع تشنگی را افزایش می‌دهند. رایج‌ترین اسیدی که در نوشابه‌ها استفاده می‌شود، اسیدسیتریک است. طعم‌دهنده‌های متفاوتی برای نوشابه‌ها استفاده می‌شود که نمونه‌ای از آن طعم کولا است. در مخلوط نوشابه‌ها، رنگ طبیعی نیز به‌کار می‌رود.
علاوه بر مواردی که ذکر شد، برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها و فاسد شدن نوشابه، به آن مواد نگهدارنده اضافه می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند BHA و اسید اسکوربیک، رنگ و طعم نوشابه را حفظ می‌کنند.
اگر تمایل دارید، بهطور مفصل با ترکیبات نوشابه آشنا شوید، مقاله نوشابه از کجا شروع شد را از دست ندهید.
مرحله چهارم: گازدار کردن نوشابه
اغلب، کربن‌دی‌اکسید را در مرحله نهایی به مخلوط اضافه می‌کنند، ولی ممکن است که در مراحل اولیه با آب مخلوط شود و بعد به نوشیدنی اضافه شود. در این مرحله دمای نوشابه با حساسیت زیادی کنترل می‌شود. حلّالیت کربن‌دی‌اکسید با کاهش دمای نوشابه افزایش پیدا می‌کند.
مقاله چگونه از خروج گاز نوشابه جلوگیری کنیم به شما کمک می‌کند تا به‌خوبی از نوشابه نگهداری کنید و گاز آن خارج نشود.
مرحله پنجم: پرکردن بطری‌ها و بسته‌بندی
در این مرحله، نوشابه با سرعت بالایی به بطری‌ها تزریق می‌شود. پس از آن بطری‌ها را با درهایی مقاوم در برابر فشار مهروموم می‌کنند. نوشابه‌ها معمولاً در طول فرایند تولید خنک می‌شوند. برای برچسب زدن نوشابه‌ها و بسته‌بندی آن‌ها نیاز است که به دمای اتاق برسند. این کار با پاشیدن آب گرم به ظروف و خشک‌کردن آن‌ها انجام می‌شود. برچسب‌های نوشابه معمولاً کاغذی یا پلاستیکی هستند. پس از برچسب زدن، نوشابه‌ها را داخل کارتن قرار می‌دهند و بسته‌بندی می‌کنند. در نهایت نیز نوشابه برای تولیدکنندگان ارسال می‌شود.
در نهایت مقاله نحوه نگهداری نوشابه را مطالعه کنید و با روش نگهداری از نوشابه در خانه آشنا شوید.
کلام آخر
نوشابه، ترکیبی ساده از آب، شکر و طعم‌دهنده است، اما این ترکیب ساده فرایند ساخت پیچیده‌ای دارد. برندهای بزرگ تولید‌کننده نوشابه فرمول ساخت نوشابه‌های خود را به‌صورت محرمانه نگهداری می‌کنند. در واقع ترکیب کردن مواد نوشابه، بخش پیچیده تولید آن است که نیاز به دستگاه‌های بسیار دقیق دارد. فرایند تولید نوشابه از شستشو یا تولید بطری‌های آن شروع می‌شود، با تصفیه آب و ساخت مخلوط نوشابه ادامه پیدا می‌کند. در مراحل بعد نوشابه را گازدار و اسیدیته می‌کنند. در نهایت نیز نوشابه بسته‌بندی و توزیع می‌شود. ما در این مطلب این مراحل را برایتان توضیح دادیم که امیدواریم بهره کافی را برده باشید.
سؤالات متداول
تصفیه آب برای تولید نوشابه به چه منظور است؟
آبی که برای تولید نوشابه به‌کار برده می‌شود نباید هیچ‌گونه املاحی داشته باشد. وجود مواد معدنی و باکتری‌ها در آب، باعث می‌شود که نوشابه طعم خود را از دست بدهد. به همین دلیل آب را قبل از تولید نوشابه به‌خوبی تصفیه می‌کنند.
چه مقدار از نوشابه را آب و شکر تشکیل می‌دهد؟
حدود 92 تا 94 درصد نوشابه را آب و 7 درصد آن را شکر تشکیل می‌دهد.
چرا برای گازدارکردن نوشابه دمای آن را کنترل می‌کنند؟
حلّالیت کربن‌دی‌اکسید با کاهش دما افزایش پیدا می‌کند. از آنجا که باید مقدار دقیقی از کربن‌دی‌اکسید به نوشابه تزریق شود، دمای آن با دقت کنترل می‌شود تا از افزایش کربن‌دی‌اکسید جلوگیری شود.
