مقایسه انواع نوشابه‌های انرژیزا
به دلیل کار و فعالیت زیاد در طول روز احساس خستگی می‌کنید؟ پس در مسیر بازگشت به خانه یک نوشابه انرژیزا بنوشید. می‌پرسید کدام نوشابه انرژیزا برای شما بهتر است؟ ادامه مقاله را بخوانید!
وقتی خسته هستید، یا برای مدت طولانی درگیر کار و فعالیت جسمی بوده‌اید، با نوشیدن یک نوشابه انرژیزا می‌توانید انرژی ازدست‌رفته خود را برگردانید. اگرچه بهترین راه برای بازگرداندن انرژی ازدست‌رفته، استراحت کافی و تغذیه مناسب است، اما می‌دانیم که همیشه این امکان برای ما وجود ندارد و در این مواقع می‌توان با نوشیدن یک نوشابه انرژیزا به بازگشت انرژی ازدست‌رفته بدن کمک کرد. اما در هنگام خرید احتمالاً بین انواع نوشابه‌های متفاوت دچار سردرگمی خواهید شد.
شاید برای شما هم سؤال باشد که در میان انواع نوشیدنی‌هایی که در ویترین سوپرمارکت‌ها خودنمایی می‌کنند، کدام نوشیدنی بهتر است؟ و یا در حالت کلی، محتویات یک نوشابه انرژیزا چیست؟ در این مقاله قرار است در مورد نوشابه‌های انرژیزا، انواع آن و مقایسه آن‌ها صحبت کنیم! پس برای اینکه این بار در هنگام خرید نوشابه انرژیزا، گیج و سردرگم نشوید و انتخاب مناسبی داشته باشید، همراه ما باشید.
تعریف نوشابه انرژیزا
نوشابه انرژیزا را با مکمل‌ها اشتباه نگیرید! به‌طورکلی، هر نوع نوشیدنی که دارای یک نوع ماده محرک باشد، می‌تواند در دسته نوشیدنی‌های انرژیزا قرار گیرد. این ماده محرک می‌تواند از نوع کافئین یا شامل انواع ویتامین‌ها باشد. معمولاً روی جعبه نوشیدنی، مواد اولیه به کار برده شده در آن نوشته می‌شود و شما می‌توانید با خواندن آن متوجه شوید که ماده محرک اصلی مصرفی در این نوشیدنی کافئین است، یا ویتامین یا ترکیبی از هر دو. حال اگر این نوشیدنی حاوی ماده محرک، از نوع گازدار باشد، به آن نوشابه انرژیزا می‌گویند. همان‌طور که از اسم آن‌ها پیداست، این نوشابه‌های انرژیزا می‌توانند باعث افزایش سطح انرژی در بدن شما شوند و شما با نوشیدن یک بطری از این نوشابه، با انرژی بیشتری به انجام کارهای روزمره بپردازید؛ دانستن تفاوت بین نوشابه انرژیزا و مکمل مهم است. بسیاری از افراد این دو را با هم اشتباه می‌گیرند. در نوشیدنی‌هایی که به‌عنوان مکمل به ورزشکاران داده می‌شود، سطح کافئین بالاتر از نوشابه انرژیزا است و همچنین، مکمل‌ها حاوی مواد دیگری مانند پروتئین نیز هستند تا به عضله‌سازی پس از ورزش کمک کنند. اما در نوشابه‌های انرژیزا این‌طور نیست و فقط مقادیر به‌اندازه از کافئین و ویتامین وجود دارد تا انرژی ازدست‌رفته شما در طول روز را جبران کند.
ادعای تولیدکنندگان نوشابه‌های انرژیزا این است که هرچند ویتامین‌های موجود در نوشابه‌های انرژیزا را می‌توان از راه‌های دیگر نیز تأمین کرد، اما مسئله مهم این است که مصرف این ویتامین‌ها در کنار هم و به‌صورت ترکیبی می‌تواند اثر بهتری داشته باشد. این ادعا تاحدودی درست است، چرا که برای مثال با مصرف ویتامین ب1 به‌تنهایی، شما احساس افزایش انرژی مشهودی نخواهید داشت؛ بلکه، مصرف هم‌زمان ویتامین‌های مختلف به همراه کافئین و با ترکیب آن‌ها طبق یک فرمول خاص باعث افزایش سطح انرژی در بدن شما و افزایش احساس شادابی و سرحالی می‌شود.
مقایسه نوشابه‌های انرژیزا
در دهه گذشته، نوشابه‌های انرژیزا در رتبه دوم نوشیدنی‌های کافئین‌دار مورد علاقه قرار گرفته‌اند. پس از قهوه، دومین نوشیدنی کافئین‌دار مورد علاقه مردم، نوشابه انرژیزا است. این امر باعث شده تا انواع نوشابه‌های انرژیزا با طعم‌ها و محتویات مختلف راهی بازار شوند. در این میان، انتخاب یک نوشابه انرژی‌زای مناسب ممکن کمی با چالش مواجه باشد.
در حالت کلی چند نوع نوشابه انرژیزا در بازار وجود دارد.
- نوشابه‌های غنی شده با ویتامین‌های مختلف مانند ویتامین‌های گروه ب و ویتامین ث و …
- نوشابه‌های حاوی کافئین بالا و مقادیر کمتر ویتامین
- نوشابه‌های طبیعی و بدون قند و رنگ مصنوعی
برای درک کامل تفاوت‌های میان انواع نوشابه‌های انرژیزا، ابتدا با محتویات آن‌ها و تفاوت میان مواد اصلی استفاده شده در آن‌ها آشنا می‌شویم. سپس به بیان تفاوت‌های موجود در ۳ گروه اصلی نوشابه‌های انرژیزا می‌پردازیم.
مواد اصلی تشکیل‌دهنده نوشابه‌های انرژیزا
در ادامه با مواد اصلی نوشابه‌های انرژیزا آشنا می‌شویم:
کافئین
کافئین، ماده اصلی تشکیل‌دهنده نوشابه‌های انرژیزا بوده که یک ماده محرک اصلی برای افزایش سطح انرژی و افزایش عملکرد مغز و سیستم عصبی است. این ماده با بهبود عملکرد مغز باعث کاهش خستگی ناشی از فعالیت جسمی زیاد و بهبود خلق‌وخو می‌شود. در نوشابه‌های انرژیزا مقادیر مختلفی از کافئین استفاده می‌شود. در واقع یکی از تفاوت‌های اصلی انواع نوشابه‌های انرژیزا، میزان کافئین استفاده شده در آن‌ها است. در واقع در تمام نوشابه‌های انرژیزا از کافئین استفاده می‌شود اما میزان آن متفاوت است. به طور میانگین، در هر قوطی نوشابه انرژیزا، حدوداً ۷۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین وجود دارد.
گوارانا (Guarana)
این ماده، یک نوع گیاه است که مقدار قابل‌توجهی کافئین دارد. علاوه بر کافئین، گیاه گوارانا یک منبع بسیار خوب آنتی‌اکسیدان (antioxidant) است که می‌تواند به حفظ سلامت بدن در مقابل رادیکال‌های آزاد کمک کند. یکی دیگر از تفاوت‌های بارز نوشابه‌های انرژیزا، به‌کاررفتن این ماده در آن‌ها است. در بسیاری از نوشابه‌های انرژیزا که در بازار ایران وجود دارند، این گیاه به کار نمی‌رود و فقط در تعداد بسیار کمی از آن‌ها وجود دارد. وجود عصاره گیاه گوارانا در نوشابه‌های انرژیزا به دلیل خواص بسیار زیادی که دارد، مفید است. اگر در بازار چنین نوشابه‌ای را پیدا کردید در خرید آن شک نکنید.
تائورین (Taurine)
این ماده، نوعی اسیدآمینه است که نقش مثبتی در بهبود متابولیسم بدن دارد. این ماده می‌تواند به بهبود عملکرد مغز نیز کمک کند. به‌طورکلی در هر قوطی نوشابه انرژیزا حدوداً ۲۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم تائورین وجود دارد. تفاوت در میزان تائورین به کار برده شده در نوشابه‌های انرژیزا یکی دیگر از تفاوت‌های میان آن‌هاست.
ویتامین‌های گروه ب
ویتامین‌های ب6 و ب12 از نوع ویتامین‌های گروه ب کمپلکس (B complex) هستند که تقریباً در تمام نوشابه‌های انرژیزا وجود دارند. این ویتامین‌ها برای جذب بهتر مواد غذایی و همچنین برای سلامت پوست و مو بسیار مفید هستند. از نظر وجود ویتامین‌های گروه ب، تفاوت چندانی در نوشابه‌های انرژیزا وجود ندارد و بیشتر شرکت‌ها به حد یکسانی از آن‌ها استفاده می‌کنند. در صورت زیاد بودن این ویتامین، بدن آن را دفع می‌کند. پس استفاده بیش از حد از آن در نوشابه‌های انرژیزا ضرورتی ندارد.
ویتامین ث و سایر ویتامین‌های محلول در آب
ویتامین ث در تمام نوشابه‌های انرژیزا وجود ندارد و در برخی از آن‌ها استفاده می‌شود. وجود این ویتامین ارزشمند، یک فاکتور مثبت در انتخاب نوشابه انرژیزا است؛ چراکه علاوه بر اثرات مثبت در عملکرد بدن، به جذب ویتامین‌های گروه ب کمک می‌کند.
عصاره گیاه جینسینگ (Ginseng)
عصاره گیاه جینسینگ مانند کافئین می‌تواند به بهبود عملکرد مغز کمک کند. مواد معدنی موجود در آن نیز برای بدن مفید هستند. در برخی از نوشابه‌های انرژیزا، این ماده وجود دارد. اگر نوشابه‌ای می‌خواهید که انرژی بخشی فوق‌العاده‌ای داشته باشد، نوعی را تهیه کنید که حاوی عصاره جینسینگ باشد.
مواد نگهدارنده
میزان استفاده از مواد نگهدارنده، یکی از تفاوت‌های مهم میان انواع نوشابه‌های انرژیزا است. هیچ‌یک از انواع مواد نگهدارنده نمی‌توانند برای بدن مفید باشند و فقط برای افزایش طول عمر خوراکی به آن اضافه می‌شوند. بنابراین، هرچه میزان مواد نگهدارنده در نوشابه انرژیزا کمتر باشد، بهتر است. پس به دنبال خرید نوشابه‌ای باشید که یا مواد نگهدارنده نداشته باشد و یا در صورت استفاده، مواد نگهدارنده موجود در آن بسیار کم باشد.
قند
یکی‌دیگر از مواد تشکیل‌دهنده نوشابه‌های انرژیزا، قند است. البته انواعی از نوشابه‌های انرژیزا نیز وجود دارند که در ترکیبات آن‌ها قند وجود ندارد. مصرف این دسته از نوشابه‌های انرژیزا در مقایسه با انواعی که در ترکیبات آن‌ها قند وجود دارد، پیشنهاد می‌شود.
تفاوت‌های موجود در انواع نوشابه‌های انرژیزا
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، ۳ دسته اصلی نوشابه انرژیزا در بازار موجود است. در ادامه به بیان ویژگی‌ها و تفاوت‌های آن‌ها می‌پردازیم.
نوشابه‌های طبیعی و بدون قند و رنگ مصنوعی
در دنیای امروز، صنعت غذای سالم بسیار پیشرفت کرده و جایگزین‌های سالم‌تری برای اغلب مواد غذایی تولید شده است. به لطف این پیشرفت، اکنون نوشابه‌های انرژیزا بدون عوارض جانبی نیز تولید می‌شوند. با مصرف هر قوطی نوشابه انرژیزا، حدوداً ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین را دریافت می‌کنید. این کافئین از عصاره میوه قهوه، چای گوایوسا (Guayusa)، چای سبز، چای سیاه و عصاره گیاه ماچا (Matcha) گرفته می‌شود. همچنین این نوشابه‌ها، با عصاره‌های زنجبیل، لیمو، هیبیسکوس (Hibiscus) و لیموترش طعم‌دار می‌شوند که موادی برای تقویت مغز و کاهش استرس هستند. بهترین ویژگی این نوشابه‌های انرژیزا، صفر بودن میزان کالری، قند و رنگ‌های اضافه در آن‌ها است. باوجودآنکه مقدار کافئین موجود در این نوشابه‌ها کمتر ۲۰۰ میلی‌گرم بوده و قند افزوده نیز ندارند، به‌اندازه نوشابه‌های انرژیزا کافئین بالا می‌توانند مؤثر باشند. تفاوت آن‌ها با نوشابه‌های کافئین بالا آن است که شما احساس افت انرژی در کمتر یک ساعت را نخواهید داشت. همچنین کافئین مشتق‌شده از منابع طبیعی در این نوشابه‌ها سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و طیف گسترده‌ای از ویتامین‌ها است که به تغییر و جذب انرژی کمک می‌کنند.
نوشابه‌های غنی‌شده با ویتامین‌های مختلف
برخلاف نوشابه‌های انرژی‌زای استاندارد، نوشابه‌های غنی‌شده و سایر محصولات مشابه آن‌ها جزو مکمل‌های غذایی محسوب شده و در رژیم‌های غذایی نیز تجویز می‌شوند. هر زمان که رژیم غذایی روزانه نتواند تمام مواد مغذی موردنیاز بدن را فراهم کند، این مکمل‌های غذایی وارد رژیم خواهند شد. این نوشابه‌ها سرشار از ویتامین‌های آ، ای، دی3، ب12، ب6 و ث هستند. همچنین آهن، روی، منیزیم و فولیک‌اسید از دیگر مواد موجود در این نوشابه‌ها است. تمام این مواد به طور مستقیم یا غیرمستقیم تبدیل کالری به انرژی را میسر می‌کنند. مصرف این نوشابه‌ها می‌تواند در افرادی که سوءتغذیه دارند و یا به دلایل مختلف اشتهای خود را ازدست‌داده‌اند نیز مفید باشند. افرادی که دارای مشکلات تغذیه‌ای خاص مانند کمبود ویتامین هستند، بیشتر از افراد سالم که تغذیه و خواب سالم دارند از این نوشابه‌ها بهره می‌برند.
نوشابه‌های حاوی کافئین بالا
این نوشابه‌ها در اندازه‌ها و طعم‌های مختلف در فروشگاه‌ها قابل‌خرید هستند و توانایی تأمین سریع انرژی موردنیاز بدن را دارند. سطح بالای کافئین و قند موجود در این نوشابه‌های انرژیزا باعث افزایش سریع و قابل‌توجه انرژی، بالارفتن سطح هوشیاری و بهبود واکنش‌های مغز می‌شود. باید توجه داشت که این اثرات کوتاه‌مدت هستند و سطح قند به‌سرعت می‌تواند دوباره کاهش یابد. این نوشابه‌ها در خود محرک‌هایی مانند کافئین (۷۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم)، گوارانا (Guarana)، ویتامین‌های ب5، ب6، ب12 و مقدار مناسبی قند را دارا هستند. بیشتر این نوشابه‌ها در قوطی‌های ۵۰۰ میلی‌لیتری عرضه می‌شوند. مقادیر ۵۰ میلی‌لیتری از این نوشابه‌ها نیز وجود دارد که همان مواد را در خود دارند ولی ممکن است کارآمد نباشند. بااین‌حال به دلیل کالری و قند کمتر سالم‌تر هستند.
انتخاب نوشابه انرژیزا
زمانی که برای برآورده کردن نیاز انرژی روزانه خود تصمیم به خرید نوشیدنی می‌گیرید، همیشه توجه داشته باشید که سلامتی شما اولویت اصلی است؛ بنابراین نوشابه‌های انرژی‌زای طبیعی بهترین انتخاب برای بیشتر مردم هستند. این نوشابه‌ها دارای قند، کافئین و مواد مصنوعی کمتری بوده و می‌توانند مواد مغذی سالمی را به بدن تزریق کنند. البته ناگفته نماند زمانی که بدن نیاز به تأمین سریع انرژی دارد. مصرف نوشابه‌های کافئین بالا می‌تواند بسیار مؤثر باشد و ارزش امتحان کردن را دارد.
به‌عنوان یک توصیه به شما عرض می‌کنیم که قبل از خرید نوشابه‌های انرژیزا حتماً برچسب مواد موجود در آن‌ها را مطالعه کنید و اثر این مواد را بر بدن خود مدنظر داشته باشید. در انتخاب نوشابه‌های انرژیزا به موارد زیر توجه داشته باشید:
کافئین: شما باید مصرف کافئین خود را در طول روز کمتر از ۴۰۰ میلی‌گرم نگه دارید و در صورت امکان این مقدار را به کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم برسانید. مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند منجر به تپش قلب، افزایش فشارخون و احساس لرز در بدن شود.
قند: نوشابه‌هایی را مصرف کنید که قند زیادی نداشته باشند و یا با شیرین‌کننده‌های طبیعی مانند استویا (Stevia) شیرین شده باشند. اگر به دنبال مصرف نوشابه‌های حاوی قند هستید، آن‌ها را قبل رفتن به باشگاه مصرف کنید. قند همان‌گونه که سطح انرژی را به‌سرعت افزایش می‌دهد، به‌سرعت نیز سطح انرژی حاصل از آن کاهش می‌یابد.
ویتامین‌های انرژیزا: در تبدیل غذا به انرژی، ویتامین‌های گروه ب نقش مؤثری را بازی می‌کنند. ممکن است پس از مصرف آن‌ها تفاوت زیادی در سطح انرژی بدن احساس نکنید، اما این ویتامین‌ها به بدن کمک می‌کنند که انرژی موجود در غذا را جذب کند.
کلام آخر
یکی از کاربردهای نوشابه‌های انرژیزا، در میان ورزشکاران و افرادی است که فعالیت روزانه زیادی دارند. همانند سایر خوراکی‌ها، این نوشابه‌ها در انواع مختلف تولید می‌شوند. این تفاوت میان نوشابه‌های انرژیزا، ناشی از تفاوت در مواد اولیه به کار برده شده در آن‌ها و میزان استفاده از هرکدام از مواد اولیه است. شناخت هر یک از آن‌ها می‌تواند در انتخاب یک نوشابه خوب و متناسب با نیازهای بدن، شما را یاری کند. همچنین در انتخاب نوشابه‌های انرژیزا باید نیازهای بدن در نظر گرفته شود. باتوجه‌به وجود مقادیر متفاوت کافئین در هر نوع از نوشابه‌های انرژیزا، لازم است نوشیدنی خود را بر اساس نیاز بدن خود به کافئین انتخاب کنید. در این مقاله پس از تعریف نوشابه‌های انرژیزا، مقایسه میان انواع آن‌ها صورت گرفت. 3 نوع نوشابه انرژیزا معرفی و ویژگی‌های هرکدام بیان شد تا به شما در انتخاب یک نوشابه خوب و متناسب با نیازتان کمک کند.
سؤالات متداول
مزیت اصلی نوشابه‌های انرژیزا چیست؟
نوشابه‌های انرژیزا در هنگام خستگی مفرط یا در مواقعی که بدن شما با کمبود ویتامین مواجه است، می‌توانند گزینه خوبی برای به‌دست‌آوردن قوای از دست‌رفته بدن باشند. این نوشیدنی‌ها دارای انواع ویتامین هستند که می‌توانند در روزهایی که به‌اندازه کافی از طریق مواد غذایی ویتامین دریافت نکرده‌اید، به کمک بدن شما آمده و کمبود ویتامین بدن را جبران کنند.
چند نوع نوشابه انرژیزا وجود دارد؟
نوشابه‌های انرژیزا را در ۳ گروه دسته‌بندی کردیم. گروه اول، نوشابه‌های طبیعی بدون قند و رنگ مصنوعی بودند که عوارض کمتری داشتند. در گروه دوم نوشابه‌های غنی شده با ویتامین‌های مختلف معرفی شدند. نهایت گروه سوم با عنوان نوشابه‌های دارای کافئین بالا معرفی شد.
کدام نوشابه انرژیزا عوارض جانبی کمتری دارد؟
نوشابه‌های طبیعی و بدون قند و رنگ مصنوعی عوارض جانبی کمتری دارند. این نوشابه‌ها نسبت به سایر انواع آن‌ها جایگزین سالم‌تری هستند. کافئین موجود در این نوشابه‌ها به‌صورت طبیعی از عصاره میوه قهوه، چای گوایوسا، چای سبز، چای سیاه و عصاره گیاه ماچا گرفته می‌شود. علاوه‌براین، نوشابه‌های طبیعی با عصاره‌های زنجبیل، لیمو، هیبیسکوس و لیموترش طعم‌دار می‌شوند که برای تقویت مغز و کاهش استرس مفید هستند.
در انتخاب نوشابه انرژیزا به چه مواردی باید دقت کرد؟
قبل از خرید نوشابه انرژیزا حتماً برچسب مواد تشکیل‌دهنده آن، قند، کافئین و ویتامین‌های انرژیزا را مطالعه کنید. باتوجه‌به نیاز بدن، انتخاب شما نیز می‌تواند متفاوت باشد. اولویت اصلی در انتخاب خوراکی‌ها سلامت بدن است که در این صورت نوشابه‌های طبیعی گزینه مناسبی خواهند بود.
