ترکیبات نوشابه انرژیزا
هرکدام از ما در زندگی، حداقل یک‌بار نوشابه انرژیزا نوشیده‌ایم. از قضا حسابی هم جگرمان را حال آورده و به معنای واقعی، انرژی‌مان را زیاد کرده است. عده‌ای بسیار کم، به‌صورت تفننی از این نوشابه‌های غیرالکلی استفاده می‌کنند؛ برخی دیگر هم خوراک هر روزشان است، اما سؤالی که اکنون مطرح می‌شود، این است که ترکیبات نوشابه انرژیزا چیست؟
تابه‌حال برایتان سؤال پیش‌آمده که این نوشیدنی چه ترکیباتی دارد؟ اصلاً دلیل انرژیزا بودن آن چیست؟ در جواب باید بگوییم که هر نوشابه انرژیزا، ترکیبات خاص خودش را دارد و کمپانی‌ها سعی می‌کنند آن را مخفی نگه دارند. در این مقاله ما قصد داریم تا ترکیبات متداولی را که معمولاً در اکثر نوشابه‌های انرژیزا پیدا می‌شوند، به شما معرفی کنیم. با ما همراه باشید.
نوشابه انرژی‌زاچیست؟
قبل از اینکه به سراغ بررسی ترکیبات نوشابه انرژیزا برویم، بگذارید خیلی مختصر، نگاهی به معرفی نوشابه انرژیزا داشته باشیم. خالی از لطف نخواهد بود.
این دسته از نوشیدنی‌ها، جزو نوشیدنی‌های غیرالکلی به شمار می‌روند و مصرف آن‌ها، به‌اصطلاح انرژی بدن را افزایش می‌دهد. دلیلش هم این است که به‌خاطر وجود ترکیباتشان، سیستم عصبی را تحریک می‌کنند، ضربان قلب را بالا می‌برند و گردش خون را در بدن، افزایش می‌دهند. همین عوامل در کنار هم باعث می‌شوند که فرد هشیارتر شده یا احساس نشاط داشته باشد و به قول معروف، چشمش باز شود!
این اثرات، همه و همه به لطف وجود ترکیبات موجود در نوشابه انرژیزا حاصل می‌شوند. در ادامه، هر یکی از ترکیبات و خواص و تأثیرات آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
پرکاربردترین مواد اولیه نوشابه انرژیزا
در نوشابه های انرژیزا، ترکیبات بسیاری می‌توان پیدا کرد. همان‌طور که در مقدمه به آن اشاره کردیم، هر برند، ترکیب خاص و جداگانه‌ای برای خودش دارد، اما از بین تمامی این ترکیبات و مواد اولیه، 5 مورد از همه متداول‌تر هستند. می‌توان این‌طور ادعا کرد که در تمام نوشیدنی‌های موجود، این مواد، نقشی اساسی و تعیین‌کننده دارند.
5 ماده اصلی که به‌عنوان مواد اولیه نوشابه انرژیزا به کار می‌روند، به شرح زیر هستند:
- کافئین: در بیشتر از 90 درصد برندهای نوشابه انرژیزا، کافئین وجود دارد.
- ویتامین ب 12: در بیشتر از 45 درصد نوشابه‌های موجود در بازار، ویتامین ب 12 وجود دارد.
- ویتامین ب 6: در بیشتر از 40 درصد از نوشابه‌های موجود، ویتامین ب 6 یافت می‌شود.
- ویتامین ب 3: می‌توان آن را در حدود 30 درصد از نوشابه‌های موجود پیدا کرد.
- تائورین: در حدود 20۰ درصد از نوشابه‌های موجود، تائورین به کار می‌رود.
تحقیقات نشان می‌دهند که از بین تمامی ترکیبات موجود در نوشابه انرژیزا، فقط و فقط کافئین است که نقشی تعیین‌کننده دارد. تنها کافئین تأثیر آنی دارد و اثرات گزارش‌شده برای این نوشیدنی‌ها را، کافئین به وجود می‌آورد. باقی ترکیبات در مدت طولانی‌تری تأثیر خود را نشان می‌دهند.
در جدول زیر، می‌تواند میزان مواد مغذی نوشابه انرژیزا را مشاهده کنید:
| نام ماده مغذی | میزان (در هر قوطی) |
| کالری | حدود 110 واحد |
| کافئین | متغیر بین 70 تا 200 میلی‌گرم (حتی کمتر) |
| کربوهیدرات | متغیر بین 25 تا 55 گرم |
| سدیم | متغیر بین 100 تا 370 میلی‌گرم |
| پروتئین | از زیر 1 گرم تا 2 گرم |
| کلسیم | از صفر تا 5 میلی‌گرم |
| منیزیم | از صفر تا 5 میلی‌گرم |
| ویتامین ث | از صفر تا 27 میلی‌گرم |
| ویتامین ب 2 | از صفر تا 3/6 میلی‌گرم |
| ویتامین ب 3 | از 5 تا 45 میلی‌گرم |
| ویتامین ب 6 | از 0/5 میلی‌گرم تا 4/5 میلی‌گرم |
| ویتامین ب 12 | از 1/5 میکروگرم تا 13 میکروگرم |
کافئین
همان‌طور که گفتیم، متداول‌ترین ترکیب موجود در نوشابه انرژیزا، کافئین است. مصرف این ماده می‌تواند سیستم عصبی مرکزی در بدن را تحت تأثیر قرار داده و باعث ایجاد هشیاری شود. به‌علاوه، ضربان قلب و فشارخون را نیز افزایش می‌دهد. مصرف زیاد این ماده، می‌تواند باعث کمبود آب یا به‌اصطلاح، دی هیدراته شدن بدن شود.
هر قوطی نوشابه انرژیزا، معمولاً بین 70 تا 200 میلی‌گرم کافئین دارد. توجه داشته باشید که میزان مجاز مصرف کافئین در روز برای فرد بالغ، 400 میلی‌گرم است. مصرف بیشتر از این میزان، می‌تواند عواقبی جدی را به دنبال داشته باشد.
تائورین
از دیگر ترکیبات رایج در نوشابه انرژیزا، تائورین است. این ماده که در اصل نوعی آمینواسید به‌حساب می‌آید، به‌صورت طبیعی در بدن انسان نیز تولید می‌شود. بیشتر تأثیر آن نیز افزایش عملکرد ورزشی و بالابردن متابولیسم بدن فرد است. تائورینی که در این دسته از نوشیدنی‌ها پیدا می‌شود، معمولاً مصنوعی است.
تائورین به تنظیم ضربان قلب کمک می‌کند، سطح انرژی بدن را تنظیم می‌کند و گرفتگی عضلانی را کاهش می‌دهد. تحقیقات علمی ثابت کرده‌اند که تولید تائورین طبیعی در بدن، تحت شرایطی همچون اضطراب، کاهش پیدا می‌کند. در چنین مواقعی، مصرف نوشابه انرژیزا حاوی تائورین، می‌تواند مفید باشد.
میزان مجاز مصرف تائورین به‌صورت روزانه، 3000 میلی‌گرم است.
در ادامه به شما پیشنهاد می‌کنیم که به مقاله کاربرد نوشابه‌های انرژیزا سر بزنید و درباره کاربردهای این نوشیدنی بیشتر بدانید.
ویتامین‌های گروه ب
ویتامین ب نیز از دیگر مواد اولیه نوشابه انرژیزا به‌حساب می‌آید. در غذاهایی که به‌صورت روزانه مصرف می‌کنیم، ویتامین ب نیز وجود دارد، اما مقدارش بسیار اندک است. ویتامین‌های گروه ب، از جمله ویتامین‌های محلول در آب به شمار می‌روند. این به این معناست که مصرف آن‌ها کاملاً بی‌خطر بوده و مقدار اضافی آن، به‌صورت ادرار از بدن دفع می‌شود.
ویتامین ب کمک می‌کند که غذای مصرفی توسط ما، راحت‌تر به انرژی تبدیل شود. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که مصرف ویتامین ب موجود در نوشابه‌های انرژیزا، کمک چندانی به افزایش انرژی بدن نمی‌کند. این ویتامین‌ها تنها برای سلامتی مفید هستند. ویتامین‌های گروه ب، شامل موارد زیر است:
- ویتامین ب 2 یا ریبوفلاوین
- ویتامین ب 3 یا نیاسین
- ویتامین ب 5 یا پانتوتنیک‌اسید
- ویتامین ب 6 یا پیریدوکسین هیدروکلرید
- ویتامین ب 9 یا فولیک‌اسید
- ویتامین ب 12 یا سیانوکوبالامین
جنسینگ
در طب سنتی آسیای شرقی، هزاران سال است که از گیاه جنسینگ، برای افزایش انرژی بدن، کاهش خستگی، کاهش اضطراب و افزایش حافظه، استفاده می‌شود. مواد و ترکیبات موجود در جنسینگ، به طور طبیعی توسط بدن انسان تولید نمی‌شود، به همین دلیل گنجاندن آن در انواع نوشیدنی انرژیزا، می‌تواند خواص مفیدی داشته باشد. در ترکیبات نوشیدنی انرژیزا، گیاه جنسینگ از مهم‌ترین و مؤثرترین ترکیبات است.
بدن برخی از افراد، نسبت به جنسینگ حساسیت نشان می‌دهد. درصورتی‌که تابه‌حال جنسینگ مصرف نکرده‌اید و می‌خواهید نوشابه انرژیزا حاوی جنسینگ بنوشید، بهتر است جوانب احتیاط را رعایت کنید. میزان مجاز استفاده روزانه از این ترکیب، 200 میلی‌گرم است.
مواد قندی و شکر
یکی از معروف‌ترین اشکال مواد قندی گلوکز است و در ترکیبات نوشابه انرژیزا، به‌وفور یافت می‌شود. گلوکز، سوخت مورد علاقه بدن است و زمانی که این ماده قندی را وارد بدن می‌کنیم، در حقیقت انرژی به خودمان تزریق کرده‌ایم! برخی از نوشابه‌های انرژیزا، نزدیک به ۶۰ گرم شکر در ترکیبات خود دارند. این میزان برابر است با 15/5 قاشق چای‌خوری شکر که با 250 واحد کالری برابری می‌کند.
توجه داشته باشید که در ترکیبات نوشیدنی انرژیزا شما، میزان شکر، کم باشد. هرچقدر که میزان شکر کمتر باشد، احتمال ابتلا به دیابت و اضافه‌وزن نیز کمتر می‌شود. مصرف افراطی نوشابه‌های شیرین، بعد از حدود 2 ساعت، خاصیتی کاملاً برعکس داشته و ممکن است خستگی مفرط به همراه داشته باشد.
ال- کارنیتین
یکی‌دیگر از موادی که احتمالاً در ترکیبات نوشابه انرژیزا به چشمتان بیاید، ال-کارنیتین است. این ماده نیز یک آمینواسید است و توسط کبد و کلیه، به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود. خاصیت این ماده، افزایش سوخت‌وساز بدن و زیادتر کردن سطح انرژی است. زمانی که سوخت‌وساز بدن افزایش پیدا کند، به‌تدریج چربی‌های اضافی نیز می‌سوزند. این ماده می‌تواند استقامت افراد را نیز در هنگام ورزش، افزایش دهد.
میزان مجاز استفاده از این ماده در ترکیبات نوشیدنی‌های انرژیزا، بین 2 تا 6 گرم است. هرچند، بنا بر نظر متخصصان، بیشتر از 3 گرم آن چندان توصیه نمی‌شود. به هنگام مطالعه ترکیبات موجود در نوشابه انرژیزا، توجه داشته باشید که حتماً حاوی «ال-کارنیتین» باشد، نه «دی-کارنیتین». دی‌کارنیتین نه‌تنها انرژی شما را زیاد نمی‌کند، بلکه می‌تواند خواص عکس هم داشته باشد.
ترکیبات گیاهی
هر چیزی که با سایر ترکیبات نوشابه‌های انرژیزا هماهنگی داشته باشد و موجب تقویت خواص آن شود، در این نوشیدنی‌ها یافت خواهد شد. برای همین منظور، معمولاً از گیاهان طبی مختلفی نیز استفاده می‌شود. از جمله متداول‌ترین گیاهان مورد استفاده در نوشابه انرژیزا، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
عصاره چای سبز
عصاره چای سبز میزان اندکی کافئین دارد و برای تقویت خواص هشیارکننده نوشیدنی انرژیزا، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب، سرشار از خواص آنتی‌اکسیدان نیز است. به‌علاوه، موجب لاغری و کاهش فشارخون نیز می‌شود.
عصاره قهوه سبز
قهوه سبز، همان دانه قهوه است که برشته نشده؛ اما همان میزان کافئین دارد. گفته می‌شود که قهوه سبز مضرات کمتری نسبت به قهوه سیاه دارد و حتی موجب کاهش وزن و لاغری نیز می‌شود.
گیاه گوآرانا
در حقیقت مقادیر بالایی کافئین در گیاه گوآرانا وجود دارد. گفته می‌شود که میزان کافئین موجود در دانه این گیاه، دو برابر قهوه است. ادعا می‌شود که عصاره این دانه، موجب کاهش وزن و افزایش سطح انرژی می‌شود.
جینکو بیلوبا
جینکو بیلوبا در اصل، عصاره درخت جینکو است. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که مصرف این عصاره، خستگی ذهنی را کاهش داده و موجب تقویت حافظه می‌شود. علی‌رغم این خواص برخی از مطالعات، مصرف این عصاره را موجب بروز سرطان تیروئید و کبد دانسته‌اند. ترجیحاً بهتر است که این مورد، در ترکیبات نوشابه انرژیزا، وجود نداشته باشد.
اگر تمایل دارید درباره نوشابه‌های انرژیزا بیشتر بدانید، مقاله معرفی نوشابه‌های انرژیزا را از دست ندهید.
کلام آخر
در این مقاله، سعی کردیم تا معروف‌ترین ترکیبات نوشابه انرژیزا را به شما معرفی کنیم. کافئین، تائورین، مواد قندی، کارنیتین، جنسینگ و سایر ترکیبات گیاهی، از پراستفاده‌ترین مواد اولیه در تولید نوشابه‌های انرژیزا، به‌حساب می‌آیند. در نهایت، باید این موضوع را یادآوری کنیم که مصرف این نوشیدنی هرچند فواید بسیاری را به‌صورت موقت برای افراد به همراه دارد، اما بهتر است با مشورت پزشک باشد.
سؤالات متداول:
معروف‌ترین ترکیب موجود در نوشابه انرژیزا چیست؟
کافئین، ترکیبی است که در بیشتر از ۹۰ درصد نوشابه‌های انرژیزا موجود است.
آیا وجود ویتامین ب در نوشابه‌های انرژیزا، کمکی به افزایش انرژی بدن می‌کند؟
خیر، طبق تحقیقات انجام شده، این ویتامین اثر آنی برای افزایش انرژی بدن ندارند.
فواید نوشابه انرژیزا چیست؟
مصرف این نوشیدن ضربان قلب را بالا می‌برد، فشارخون را زیاد می‌کند و موجب افزایش هوشیاری، تمرکز و افزایش حافظه می‌شود و خستگی را نیز رفع می‌کند.
